De kennisvelden van de osteopaat
De medische basiswetenschappen die de grondslag vormen van de Osteopathie.
Voordat ik mijn osteopathie praktijk in Haarlem kon openen had ik er een vijfjarige (deeltijd) opleiding op zitten. Ik had 1250 uur onderwijs genoten en examen gedaan in 20 afzonderlijke vakken. En nog was ik niet klaar, want om mijn D.O. titel te krijgen (voorwaarde om als osteopaat geregistreerd te kunnen worden) moest ik nog een wetenschappelijk onderzoek verrichten en deze tegenover een internationale jury verdediging. In 2005, acht jaar nadat ik de opleiding was gestart was ik klaar.
Ik kon de deeltijdopleiding doen omdat ik al fysiotherapeut was en dus al een HBO- niveau opleiding in de gezondheidszorg achter de rug had.
Tegenwoordig zijn er ook een aantal voltijds-opleidingen maar die duren zeven jaar omdat de studenten aan die opleidingen eerst 2 jaar medisch basiskennis op moeten doen.
Dat osteopathie zo'n pittige opleiding is, weten de meeste mensen niet. Omdat osteopathie geen BIG geregistreerd beroep is (in onze ogen onterecht overigens) wordt osteopathie betittelt als "alternatief" terwijl dat nu juist geenszins terecht is. Dit stigma van alternatieve therapie is niet alleen onterecht maar werpt voor veel mensen de drempel op om de hulp te zoeken die ze eigenlijk wel nodig hebben.
Bewuste keuze
Maar ik wist waar ik aan begon. Voor dat ik osteopathie ging studeren werkte ik als fysiotherapeut en ik had in mijn nascholing andere keuzes kunnen maken. Niemand dwong mij om de fysiotherapie vaarwel te zeggen en eigenlijk helemaal opnieuw te beginnen. Helemaal opnieuw omdat de visie en principes van de osteopathie wezenlijk anders zijn dan die van de fysiotherapie.
Ik ben, toen ik eenmaal osteopaat was, gestopt met fysiotherapie, de twee visies waren in mij niet verenigbaar en osteopathie bracht mij zoveel meer en betere behandelmogelijkheden dat ik mij niet kon "beperken" tot fysiotherapie.
Niet dat fysiotherapie een slecht vak is. Helemaal niet! Fysiotherapie is een prachtig vak en elke therapie heeft zijn waarde, alleen ben ik er qua persoon niet zo geschikt voor, denk ik. Ik kan namelijk slecht tegen de frustratie als blijkt dat ik iemand niet kan helpen en ik trok de conclusie dat de fysiotherapie zijn grenzen had daar waar ik ze niet wilde leggen. Ik wilde meer.
Al op de open dag osteopathie, op een zonnige zaterdagmiddag in Amsterdam, kreeg ik zoveel vragen die ik had over ziekte en gezondheid beantwoord dat ik daar en toen al verkocht was.
Het lichaam is een functionele eenheid
Wat was het dan wat mij zo trok in de osteopathie. Allereerst de volstrekte logica. Ik heb als student osteopathie geleerd het lichaam te zien als een eenheid en dat het ook als een eenheid functioneert. In mijn osteopathie praktijk in Haarlem ben ik de hele dag bezig om relaties op anatomisch, fysiologisch, neurologisch en zelfs embryologisch vlak te onderzoeken op jacht naar de uiteindelijke grondoorzaak van een gezondheidsprobleem. Maar voor je dat kan heb je dus wel de juiste opleiding nodig. Je kan onmogelijk osteopathie bedrijven als je niet de volledige opleiding hebt doorlopen, juist omdat alle structuren, organen en processen in het lichaam samenhangen.
De samenhang binnen het lichaam is complex, maar met de juiste theoretische en praktische bagage voor de osteopaat volstrekt logisch, verklaarbaar en aantoonbaar.
Vaag en onbekend
De uitgebreidheid van de kennisgebieden zit de osteopaat echter ook wel een beetje in de weg. Osteopathie wordt bij het grote publiek als vaag ervaren. Zelfs onze patiënten, die het positieve effect van een behandeling osteopathie hebben ondervonden vinden ons vak vaag.
Ook in mijn osteopathie praktijk in Haarlem doe ik veel moeite om, via uitleg, de patiënt mee te nemen in mijn gedachtegang en mijn klinisch redeneren, maar ik merk dat de materie dusdanig ver staat van wat men kent dat de informatie vaak grotendeels langs hen heen gaat. En wat men niet begrijpt vindt men vaag.
De meeste mensen weten dat ze spieren, gewrichten en zenuwen hebben. Men weet ook wel dat men een maag, een lever en darmen heeft, maar ze hebben meestal geen idee waar ze liggen. Het bevreemd dan ook als de osteopaat vervolgens verklaard dat de rugpijn van de nieren afkomt.
Hoe belangrijk is al die kennis eigenlijk? Ik kan u zeggen, heel belangrijk. In mijn osteopathie praktijk in Haarlem, maak ik dagelijks concreet en praktisch gebruik van mijn kennis over de fysiologie, neurologie en anatomie. Zelfs de embryologie heeft in de osteopathie een praktische uitvloeisel in klinisch redeneren of techniek-keuze.
Osteopathie en anatomie
Anatomie is de kennis van de bouw van het lichaam. Anatomische kennis is de absolute basis van de osteopathie. Anders dan de arts, die wel weet waar elk orgaan in het lichaam zit en de fysiotherapeut, die vooral de anatomie van het bewegingsapparaat beheerst, is de osteopaat onderwezen in alles. Niet alleen welke botten we hebben in het lichaam, maar ook hoe ze precies aan elkaar zitten, waar en hoe het bindweefsel vervolgens aan die botten vast zitten, welke buik organen vervolgens aan het andere einde van dat stukje bindweefsel zit, welk orgaan daar vervolgens naast ligt en hoe die twee verbonden zijn, enzovoort, enzovoort.
Deze kennis is van heel praktisch nut omdat we deze kennis gebruiken om te bepalen waar de uiteindelijke grondoorzaak van een bepaalde klacht zich bevind.
Alles is met elkaar verbonden
Een osteopaat ziet een klacht, een symptoom, namelijk altijd als een probleem van het gehele lichaam en moet dus het gehele lichaam onderzoeken om helder te krijgen hoe bij iedere individuele patiënt de kettingreactie aan stoornissen leidt tot de uiteindelijke klacht.
Wat zijn dat dan voor stoornissen? Osteopathie gaat uit van het begrip dysfunctioneren. Dysfunctioneren betekend niets meer dan "anders zijn werk doen dan normaal". Een orgaan, structuur of stukje weefsel functioneert dus wel maar op een andere manier dan eigenlijk de bedoeling is.
Vaak heeft het dysfunctioneren van een orgaan te maken met een probleem in de doorbloeding, lymfeafvloed of bezenuwing van dat orgaan. Hoe de dysfunctie ook ontsaat, het getroffen orgaan reageert er op met verlies van zijn bewegelijkheid. Dit bewegingsverlies wordt doorgegeven aan omgeving (b.v. door bindweefselverbindingen) en zo brengt het ene orgaan het andere in de problemen.
Om deze puzzel op te kunnen lossen moet je, als osteopaat, dus niet alleen weten waar een orgaan ligt maar ook waar dat orgaan allemaal mee verbonden is.
Osteopathie en fysiologie
Fysiologie is in grote lijnen de kennis over alle chemische processen in het lichaam. Dit is een enorm uitgebreid kennisveld omdat dit alles bestrijkt van de processen die binnenin de lichaamscel plaatsvinden via de productie, functie en problemen rond de hormoonhuishouding tot processen die met spijsvertering, immuniteit en communicatie binnen het lichaam te maken heeft.
En ook deze kennis gebruikt de osteopaat dagelijks in heel praktische zin om te begrijpen waarom een klacht bij een patiënt ontstaat of blijft bestaan.
Elk fysiologisch proces kan namelijk, indien verstoort, leiden tot gezondheidsproblemen. En aan de bron van elk verstoorde fysiologisch proces liggen organen, structuren of weefsels die dysfunctioneren.
Osteopathie en neurologie
Neurologie is de kennis van de werking van de hersenen en zenuwen. Eigenlijk is dit kennisgebied weer op te delen in twee kennisgebieden: de neurologie en de neuroanatomie. De neurologie gaat dan over het functioneren en de neuroanatomie over de bouw van de hersenen en zenuwen.
Als osteopaat gebruik ik in mijn osteopathie praktijk in Haarlem dagelijks technieken om "klemzittende" zenuwen te bevrijden of spanningen in weefsel op te lossen die de doorbloeding van een specifiek hersengebied stoort.
Maar dan moet ik wel precies weten of kunnen onderzoeken waar die zenuw klem zit en wat ik daar vervolgens aan moet doen.
Osteopathie en embryologie
De embryologie is de kennis van de ontwikkeling van de mens vanaf de bevruchting tot grofweg de geboorte.
Zelfs dit kennisgebied wordt in de opleiding osteopathie tot in detail onderwezen omdat een aantal relaties in het lichaam zijn oorsprong vindt in de aanleg, ontwikkeling en groei tijdens de embryonale fase. Er zijn zelfs concrete technieken die in de uitvoering gebruik maken van deze embryonale ontwikkeling.
Al deze kennisgebieden hebben dus in de osteopathie praktijk, zoals bij mij in Haarlem praktische implicaties voor wat ik doe, als osteopaat. Zelfs veel meer dat bij de arts.
Uiteraard krijgt de arts in opleiding geneeskunde veel te leren over deze vakken, maar afhankelijk van je werkveld zal het niet direct een praktische implicatie hebben. De huisarts leert bijvoorbeeld veel meer over pathologie en de farmacotherapeutische mogelijkheden dan over stoornissen in de neuro-hormonale controlesystemen en hoe je die zonder medicijnen moet oplossen.
Een chirurg heeft uiteraard veel kennis over anatomie, maar meestal gespecialiseerd op een bepaald gebied en bekommerd zich niet om de onderlinge relaties in het lichaam.
De osteopaat moet dat wel. Ik schrijf als osteopaat in Haarlem geen medicijnen voor en ik opereer ook niet. Ik moet begrijpen waarom een lichaam doet wat het doet om het te kunnen helpen weer gezond en klachtenvrij te functioneren.
Maar niets alternatiefs dus
Het belangrijkste wat ik wil bereiken met dit stukje is helderheid over de theoretische grondslag van de osteopathie, die in weze hetzelfde is als de arts of om het even welke andere "reguliere" behandelwijze en dat er dus niet alternatiefs is aan osteopathie. Ja we gebruiken de kennis van de anatomie, fysiologie, neurologie en embryologie anders dan de arts en dat maakt het verhaal van de osteopathie complex maar het is volstrekt logische en uitlegbaar.
Ik hoop dat ooit de openheid ontstaat binnen de gezondheidszorg zodat de arts, de fysiotherapeut en osteopaat hun krachten kunnen bundelen om de kwaliteit van de zorg voor patiënten met chronische klachten verbeterd.
Reacties
Een reactie posten